In de westers wetenschappelijk benadering (evidence based medicine) is het neurofysiologisch effect van de acupunctuur belangrijk. Welke veranderingen kunnen we zien en meten bij een acupunctuurprik. Wereldwijd zijn er veel onderzoekingen en studies die zich hiermee bezighouden. En in de grote cochrane analyses kan je hier heel wat over terugvinden. Dit is uitermate belangrijk, omdat dit het overlegplatform vormt om met de westerse geneeskunde en wetenschap voeling te houden. Er zijn heel wat resultaten beschreven, zoals het vrijkomen van endorphines, wat er voor zorgt dat mensen minder pijn hebben en een ontspanningsgevoel ervaren.
Ook heel wat RCT (Randomized clinical trials) studies zijn opgezet, waar groepen mensen in twee groepen worden verdeeld, de ene groep krijgt een echte behandeling en de andere groep een 'valse'. Noch patiënten, noch therapeut weet wat hij krijgt of toedient (dubbel blind), en dan kijken wat de resultaten zijn. Een methode, die ook voor medicamenten gebruikt wordt. Regelmatig zijn de resultaten in deze studies helder en 'significant', maar ook regelmatig niet zo duidelijk, met meestal de conclusie dat er meer en dieper onderzoek noodzakelijk is. Het creëert ook dikwijls een (gezond) spanningsveld tussen de believers en non-believers, omdat de 'believers' meestal goede ervaringen hebben met deze geneeskunde, en de non-believers beweren dat er regelmatig geen wetenschappelijke grond voor is.
Een feit is dat honderd miljoenen mensen met acupunctuur behandeld worden. Wereldwijd is dit een 'grote' geneeskunde. Deze geneeskunde minimaliseren tot de activiteit van enkele 'alternatievelingen' is kort door de bocht, en toont weinig respect voor de uitgebreidheid en efficiëntie van deze geneeskunde. Overtuigden gaan ook een stapje verder en zeggen dat naast het model van de 'wetenschappelijke geneeskunde' ook andere modellen kunnen gebruikt worden. Het 'traditioneel model' van de Chinese Geneeskunde is een boeiend en logisch geheel met veel filosofische diepgang en efficiëntie in zijn behandelingen. 'Systeem denken' is een nieuwe (wetenschappelijke) invalshoek, die zegt dat 'alles met alles heeft te maken'. Een mens is één groot levend geheel, waar alle functies invloed hebben op elkaar: onze gedachten, emoties, stress, carrière, leefomstandigheden, relaties, lucht, vervuiling, eten, drukte, computerwerk, sociale media, wereldsfeer van onrust of vrede, teveel, racisme...wij worden er allemaal door beïnvloed. 'Alles heeft met alles te maken', wat de acupunctuur omschrijft als 'holistisch', en vermits dit 'ingebakken' zit in het systeem van de acupunctuur, is dit een grote troef , omdat klachten meestal niet 'los' op zich staan, maar passen in een proces van het leven. Wetenschappelijk onderzoek spits zich dikwijls toe op één welbepaalde goed omschreven ziekte, om te zien of bv. een medicament efficiënt is of niet. Dit gaat een beetje voorbij aan het denken van de acupunctuur, die de totaliteit wil zien, en de totaliteit wil behandelen.
Veel individuele en lokale klachten worden behandeld: hoofdpijn, schouderpijn, rugpijn, aangezichtspijn, .... de eerste behandeling(en) zijn erop gericht om de patiënt snel meer comfort, minder pijn te geven. In deze directe (symptomatologische) aanpak zit dikwijls al heel wat diepgang vanuit het traditioneel concept. De meridianen (energiebanen) vormen een interessant en overkoepelend geheel van al onze functies, alle delen van het lichaam worden door de meridianen tot een levend, bezield geheel gemaakt. Als er ergens pijn is, zijn er onevenwichten in het meridiaansysteem. Dit klinkt vaag, maar de acupuncturist kijkt heel nauwgezet naar de plaats van de pijn (welke meridiaan) en gaat op basis hiervan kijken in welke mate deze meridiaan met zijn punten in evenwicht is met gerelateerde meridianen. Door naalden en priktechnieken wordt er naar evenwicht gezocht, wat meestal een directe pijnvermindering tot gevolg heeft. (balansacupunctuur). Tevens zoekt hij of zij naar ruimere patronen, die dit onevenwicht verklaren. bv. Iemand heeft veel en dikwijls migraine. Migraine wordt omschreven als 'opstijgende lever yang'. Yang is de zon, warmte, uitzetting, actie...deze patiënten handelen intuïtief heel yin: ze zoeken koelte, duisternis, rust, stilte... op, om het uitgebreide yang in hun hoofd te compenseren. Acupuncturisten weten dikwijls 'waarom' deze yang stijgt. De (chinese) lever is hiervoor verantwoordelijk, die o.a. instaat voor de menstruatie, om de stressprikkels op te vangen, die ervoor zorgt dat de energie vlot en soepel door het lichaam loopt, zodat er geen pijn is en wij ons 'goed in ons vel voelen'.... stress bv. kan deze functie van de lever belemmeren, zodat hij zijn job niet meer kan doen. Er ontstaat 'blokkage', 'stagnatie', de energie geraakt vast in de lever, cumuleert en hoopt zich op... een kleine prikkel (stress, alcolhol...) is dikwijls voldoende om de yang in de lever excessief te maken, zodat hij ahw explodeert, naar boven stijgt en migraine veroorzaakt. We kunnen die yang verminderen, zodat de migraine weggaat, maar ook oog hebben voor het onderliggende mechanisme, zodat de aanvallen op lange termijn wegblijven . Het symptoom behandelen en tegelijkertijd onderliggende mechanismen is een sterke troef van de acupunctuur.