Het is wat ongewoon dat een geneeskunde die dagelijks voor miljoenen patiënten toegepast wordt een filosofisch kader heeft dat de onderbouw is van haar efficiëntie. Het lijkt een beetje ver van ons bed en bevreemdend om geconfronteerd te worden met de oude Chinese filosofieën en moet dat wel en heeft het zin om dit 'erbij te halen' voor de dagelijkse praktijk van patiënten en acupunctuur. Het hoeft helemaal niet, want het enige wat telt is het effect van de behandeling: werkt het of werkt het niet. Maar, het is zo een verrijking voor de therapeut en eventueel voor de patiënt als de diepte van deze inzichten aan de oppervlakte komen en een extra dimensie (en daardoor ook efficiënter) geven aan de behandeling.
De oervragen over het ontstaan van het heelal, het ontstaan van de sterrenstelsels, de aarde, het leven op aarde met het ontstaan van de mens hebben alle grote filosofieën en religies bezig gehouden. Het Taoisme heeft dat ook gedaan. Opvallend is dat het yinyang concept hierin een belangrijke rol speelt. Het oerbegin, het heersende principe voor alles zou je kunnen zeggen. Verrassend dat in de acupunctuur van elke dag dit principe actueel en praktisch blijft. Het is als het ware één grote file rouge doorheen heel ons verhaal van de big bang tot en met de ziekte of gezondheid die we vandaag meemaken. Het maakt ook duidelijk dat we intens verbonden zijn met 'het geheel'. Het ontstaan van sterren en sterrenstelsels, waarvan onze aarde een minimum klein stofje is, hangt aan elkaar, en op onze aarde is er dan iets heel speciaals gebeurd, nl. ontstaan van leven en het ontstaan van de mens. Dit ontstaan van het leven is onmogelijk zonder al het voorgaande, het is een voorwaarde om te komen tot wat we nu zijn, een denkende mens die leeft in ruimte en tijd, met een dynamisch verloop van geboorte tot dood.
Om yin en yang te begrijpen zijn er verschillende invalshoeken. Zo is denken aan de zon een interessante. Alles wat met de zon te maken heeft is yang, en als de zon weg is, wordt het yin. Yang is dus warm, zomer, overdag, actie, licht, droog, uitzettend, verijlend....allemaal gevolgen van de zon die onze aarde verwarmt. Als de zon weg is wordt het koud, winter, nacht, slapen, donker, nat, inkrimpend...de zon is weg, en dan krijgen we dit. Warm en koud is bv. in de ervaring van mensen belangrijk: ik heb het te warm of te koud, eenvoudige vragen, die al direct iets zeggen over de yinyang balans in ons lichaam.
Een andere invalshoek om yin en yang te begrijpen is de densiteit van de dingen, hoe ijler ze zijn, hoe yanger en hoe meer materie hoe yinner. De zon, die yang is, schijnt op het water, dat yin is, de zon maakt het water ijler en veroorzaakt opstijgende damp en wasem, die omhoog stijgen tot daar waar het koud is (yin), de koude daar doet de wasem terug condenseren, meer vermaterialiseren, zodat ze als regendruppels terug op de grond vallen.
Hoe ijler hoe yanger, hoe meer materie hoe yinner. Onze geest is yang, minder materie, kan niet vastgepakt worden, terwijl ons lichaam yin is, meer materie, zichtbaar en tastbaar. Lichaam en geest zijn yin en yang, die elkaar de hele tijd nodig hebben om te leven. Yin (vochtiger, meer materie) voedt de yang (actie, bezig zijn, nadenken) en zijn zijn één in de qi,
Het begrip qi (spreek uit 'chi') is allesomvattend. Het was er voor - als je al van 'voor' kan spreken - yin en yang, want yin en yang is de start van een oerprincipe (archè), dat de qi vorm geeft, en dit sinds de big bang. De big bang heeft uitzetting (van het heelal) en inkrimping, aantrekkingskracht, gravitatie (van de sterren en de zwarte gaten) veroorzaakt. Dit is precies wat yin en yang zegt: gravitatie en uitzetting, vermaterialiseren en verijlen, precies zoals we dat nog dagelijks ervaren in het ritme van slapen (actie - uitzetting)
Een andere belangrijke invalshoek in de filosofie van de Chinese Geneeskunde zijn de vijf elementen: hout, vuur, aarde, metaal en water. Precies zoals de Grieken hebben de Chinezen ook geprobeerd om de werkelijkheid met al zijn fenomenen te vatten in 'basisconcepten, basismechanismen' . Ruime toepassingsgebieden en inzichten geven de studie van de vijf elementen.
bv. Het element HOUT staat voor de lente, de kleur groen, de smaak zuur, de wind, de pezen, de lever en de galblaas, de ogen, de emotie irritatie en ontgoocheling ten gevolge van bv. stress... Het is dan ook een verhelderend inzicht dat bv. de stress bij iemand impact heeft op de (Chinese) lever, die dan stagneert, waardoor er irritatie ontstaat, de pezen (het weefsel van het houtelement) gespannen zijn, het zicht (de ogen zijn het zintuig van het element hout) op termijn symptomen geeft zoals 'wazig zien, eilandjes voor de ogen, panoramavernauwing...', omdat de lever de ogen onvoldoende voedt, terwijl het oog als orgaan perfect kan zijn. Bij vrouwen heeft de lever ook impact op de menstruatie, pijnlijk, te veel, klontervorming en ander stagnerende trends zoals cystes, fibromen... 'De lever' behandelen kan dus effect hebben op iemand zijn gemoed (rustiger, minder stress, minder opvliegend), het zicht kan verbeteren, (helderder zien) de menstruatie kan normaal worden, de gespannen en pijnlijke pezen worden soepeler en minder strak, de wind die ongedurig maakt heeft minder invloed... allemaal HOUT. In de praktijk komen deze verbeteringen dagelijks voor. Heel wat klachten verbeteren door het element hout (met de lever) te verbeteren.
Gelijkaardige mechanismen zijn er ook bij de andere elementen: vuur, metaal, water, aarde... Interessant.